Mogłoby się zdawać, że polska kuchnia to pierogi, kotlety i rosół. Nic bardziej mylnego! Nawet te potrawy, mimo że faktycznie często goszczą na polskich stołach, w każdym regionie przygotowywane są w inny sposób. Wyruszcie z nami w podróż po smakach polskich regionów!
Tradycyjne potrawy w polskiej kuchni regionalnej – co je wyróżnia?
Tradycje kulinarne poszczególnych regionów determinuje kilka czynników. Przede wszystkim lokalne produkty – na przykład na Pomorzu królują dania rybne, podobnie jak i na Warmii i Mazurach, natomiast kuchnia Podhalańska słynie z serów owczych.
Innym czynnikiem, który ma ogromny wpływ na smaki regionu to wpływ sąsiednich kultur na tradycje kulinarne, często przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dobrym przykładem jest tu Śląsk, gdzie do dzisiaj widać silne wpływy Niemiec i Austrii – także na talerzu. Znajdziecie tu takie potrawy jak brotzupa, panszkraut czy też bratkartofle. Na Kresach za to królują ruskie pierogi.
Czy słyszeliście kiedyś o gastroturystyce? To podróżowanie, którego celem jest poznanie nowych smaków danego miejsca. Zaraz przekonamy was, że warto zaplanować taką podróż po Polsce, która ukrywa nieziemskie smaki – w każdym regionie kraju można spróbować czegoś innego i miło się zaskoczyć. Zobaczmy, co mają do zaoferowania regiony Polski, jeśli chodzi o kulinaria.
Potrawy regionalne Mazowsza
Kuchnia mazowiecka jest jedną z najbardziej zróżnicowanych w całej Polsce. W tradycyjnej kuchni mazowieckiej dania przygotowywane są z wykorzystaniem darów lasu i rzek oraz jezior – wśród mięs preferuje się dziczyznę, a częstym dodatkiem są jagody, grzyby czy też miód. Popularne potrawy Mazowsza to zupa grzybowa, gołąbki z kaszy perłowej, pasztet ze szczupaka oraz staropolski bigos.
I o ile całe Mazowsze kuchnią ludową stoi, tak warszawskie restauracje serwujące staropolskie dania wzbogaciły menu o potrawy inspirowane kuchnią światową. Można w nich skosztować takich smaczków jak bliny z kawiorem. Wyjątkowym rarytasem stolicy są też raki po warszawsku, czy też flaczki po warszawsku. Inne przysmaki regionu to między innymi baba ziemniaczana po siedlecku czy też comber z dzika po kurpiowsku.
Kuchnia lubelska
Kuchnia lubelska to kuchnia wielu smaków. W dawnych czasach Lublin zamieszkiwało wielu Żydów, stąd silne wpływy kuchni żydowskiej na tutejszą kuchnię. Prawdziwym hitem z Lubelszczyzny jest cebularz – drożdżowy placek z makiem i cebulą, który jest znany w całym kraju i sprzedawany niemal w każdej piekarni – czy to w Warszawie, w Krakowie, czy w Gdańsku.
Mniej znane przysmaku kuchni lubelskiej, ale wcale nie mniej smaczne to kaczka po zamojsku, flaczki oraz piróg biłgorajski. I tak jak na Mazowszu potrawy przygotowywano głównie z owoców lasu i dziczyzny oraz ryb, tak w kuchni lubelskiej korzysta się przede wszystkim z mąki, kaszy gryczanej, ziemniaków, twarogu i cebuli. Ma być tanio, prosto i smacznie.
Kuchnia Podlasia
Kuchnia podlaska to jeden z najciekawszych regionów kulinarnych w Polsce. Znajdziecie tu potrawy inspirowane zarówno kuchnią żydowską, jak i tatarską, białoruską i litewską. Na Podlasiu jada się przede wszystkim babkę ziemniaczaną, serwowaną z surówką, sosem grzybowym lub po prostu zimnym mlekiem oraz kiszkę, wypełnioną farszem ziemniaczanym.
Prawdziwym hitem kuchni Podlasia jest, znany w całym kraju, ser koryciński, produkowany z niepasteryzowanego mleka krowiego i podpuszczki. Pochodzi – jak sama nazwa wskazuje – z Korycina, ale produkuje się go także w Janowie i Suchowoli. Charakterystyczny smak sera korycińskiego znany jest od czasów Potopu Szwedzkiego bo to właśnie wtedy zaczął być produkowany.
Jeśli chodzi o desery, będąc na Podlasiu w okolicach Hajnówki koniecznie trzeba spróbować Marcinka – to ciasto wizualnie podobne do sękacza, jednak wyrabiane zupełnie inaczej.
Kuchnia wielkopolska
Kuchnia wielkopolska słynie z dań opartych na ziemniakach i kapuście. Królują tu takie potrawy jak kapusta z grzybami i grochem, placki ziemniaczane, zwane tu plyndzami, kopytka czyli szagówki, czy też smakowite pyry z gzikiem, czyli z twarożkiem z dodatkiem śmietany, cebulki i szczypiorku. Koniecznie gotowane w mundurkach!
Inne dania charakterystyczne dla tego regionu to zimne nóżki, które możecie kojarzyć z wizyt u babci – to galaretka z warzywami i mięsem, podawana z octem. Warto też wspomnieć o wyjątkowych zupach, które goszczą tu na stołach. To przede wszystkim czarna polewka, czyli zupa na bazie podrobów z dodatkiem krwi z octem. Smakuje lepiej niż brzmi z opisu. Ciekawą pozycją są też ślepe ryby z myrdyrdą, czyli zupa przygotowywana z wywaru warzywnego z dodatkiem mąki i mleka lub śmietany. Co roku serwowana jest tu też gęsina – prawdziwy hit, który przygotowuje się na świętego Marcina.
Prawdziwe hity tej kuchni kryją się deserach. To przede wszystkim rogale marcińskie z białego maku, które dorobiły się nawet swojego święta – w Poznaniu możecie ich skosztować 11 listopada, w Dzień Świętego Marcina. Spróbować warto również andrutów, czyli kruchych wafli, a także rury poznańskiej o piernikowym posmaku.
Kuchnia w Małopolsce
Perełki tej kuchni stanowią wystarczający powód do odwiedzenia Małopolski. W końcu to właśnie tu skosztujecie wspaniałych potraw, należących do menu górali podhalańskich, pienińskich czy Łemków. W Krakowie można spotkać takie smakowitości jak jaja po wiedeńsku, flaczki po krakowsku czy faszerowana kaczka. Wyjątkowo smaczne są także prołzioki, oryginalnie pochodzące z Moszczenicy oraz siercioki w gulaszu z Limanowej.
Jednak warto też wspomnieć parę słów o wyjątkowych produktach, którymi może poszczycić się Małopolska. Otóż pochodzą stąd m.in. krakowskie obwarzanki, oscypki, kiełbasa lisiecka czy też chleb prądnicki. W dodatku, wyprawy kulinarne można tu łatwo połączyć z podróżowaniem dzięki licznym szlakom, dedykowanym miłośnikom regionalnej kuchni. To m.in. Małopolski Szlak Owocowy, Śliwkowy Szlak, Szlak Oscypkowy czy też Małopolski Szlak Wód Mineralnych.
Kuchnia Podhala
Podhale może się poszczycić jedną z najoryginalniejszych kuchni w całym kraju. Produkty, które są tu wytwarzane, są nie do podrobienia. Weźmy na przykład oscypek. Wyrabia się go z owczego mleka, pochodzącego od Polskiej Owcy Górskiej, tylko od maja do września – w dodatku ręcznie, z wykorzystaniem starej receptury! Nigdzie indziej oscypek tak nie smakuje, jak właśnie na Podhalu. Co jeszcze tu mają? Oprócz oscypka i różnych wariacji przygotowywanych z jego dodatkiem, trzeba spróbować innego wyśmienitego sera, o nazwie bundz.
Wśród potraw na podhalańskich stołach znajdziecie przede wszystkim kwaśnicę, pieczoną baraninę oraz korpiele z flakami. Na deser warto spróbować pieczonych kluseczków z miodem i masłem o nazwie bombolki.
Kuchnia śląska
W kuchni śląskiej widać mocne wpływy Niemiec, Austrii i Czech. Dlatego tutejsza kuchnia serwuje często dania pod zniemczonymi nazwami, jak np. nudelzupa, buchta czy krepel – czyli po polsku rosół, kluski na parze i pączek.
Na talerzach Ślązaków często pojawiają się dania mięsne, jak na przykład rolady czy krupnioki, a także wyśmienite zupy, które większość z nas zna z dzieciństwa – żur, grochówka, oraz te mniej popularne – bryja i wodzionka. Na deser zjecie tu kopę, czyli placki kokosowe pokryte bitą śmietaną i ananasem.
Kuchnia kaszubska
Oprócz wspaniałych lasów i bliskości morza, Kaszuby słyną z nietuzinkowych potraw na bazie darów lasu. To tu właśnie znajdziecie idealne kompozycje, które zachwycą wasze kubki smakowe. Począwszy od przystawki w postaci śledzia po kaszubsku, czyli śledziowych filetów z dodatkiem cebulki, octu i sosu z pomidorów, przez zupę brzadową, przygotowywaną z suszonych owoców. Podaje się ją zwyczajowo w Wigilię.
Nieco wcześniej, bo na jesieni, na stołach znajdziecie zupę brukwiową, przygotowywaną na gęsinie. Danie główne uwielbiane przez Kaszubów to ferkase czyli potrawka gotowana na rosole z ryżem, białym sosem i rodzynkami lub agrestem. To dopiero niezwykłe połączenie smaków!
Kuchnia na Warmii i Mazurach
Kraina Tysiąca Jezior, jak można się było spodziewać, w menu ma przede wszystkim ryby. Przygotowuje się tu przede wszystkim okonie, sielawy, sieje i sandacze.
Szczególnie smaczne są zupy rybne, przygotowywane z wielu gatunków ryb słodkowodnych, a także pierogi z farszem rybnym – nigdzie indziej takich nie zjecie!
Kuchnia kurpiowska
Tradycyjna kuchnia kurpiowska to przede wszystkim dziczyzna, serwowana głównie w towarzystwie kaszy, z której słyną Kurpie. Skosztujecie tu też kaczki, przygotowywanej w różnych wariacjach.
Prawdziwym smakołykiem regionalnym jest smalczyk z tłuszczu kaczki. Ciekawą propozycją jest także prażurcha czyli prażona mąka, podawana ze skwarkami i tłuszczem. Palce lizać!
Polecane restauracje serwujące przysmaki i dania regionalne
Z pewnością w każdym regionie znajdzie się mnóstwo restauracji, serwującej staropolskie dania regionalne. Zrobiliśmy dla was rekonesans, gdzie najlepiej warto się wybrać w poszukiwaniu lokalnych smaków. Oto nasze zestawienie:
- Mazowsze – Restauracja Różana
- Lublin – Chata Karcma Regionalna
- Podlasie – Restauracja Prowincja w Supraślu
- Wielkopolska – Restauracja Bamberka w Poznaniu
- Małopolska – Restauracja Wierzynek w Krakowie
- Podhale – Zajazd Śleboda w Zębie
- Śląsk – Restauracja Wrocławska we Wrocławiu
- Kaszuby – Gospoda Pod Strzechą we Wdzydzach
- Warmia i Mazury – Cudne Manowce w Olsztynie
- Kurpie – Gościniec Kurpiowski w Kadzidle
